Ka një vend në vijën bregdetare nga ku Azamat Sarsenbayev hidhej në Detin Kaspik të njelmët.
Vetëm një dekadë më vonë, Sarsenbayev tani shikon tokën e zhveshur dhe gurore që shtrihet drejt horizontit.
Më shumë se 1,609 kilometra në jug, pranë qytetit iranian të Rashtit, Khashayar Javanmardi shprehet i alarmuar.
“Unë nuk mund të notoj më, uji ndryshoi”, tha fotografi i cili ka udhëtuar në bregun jugor të Kaspikut, për të dokumentuar rënien e tij.
Bëhet e ditur se Deti Kaspik është deti më i madh në brendësi të planetit dhe liqeni më i madh, një trup gjigant uji përafërsisht me madhësinë e Montanës.
Këto vende mbështeten në të për peshkimin, bujqësinë, turizmin dhe ujin e pijshëm, si dhe rezervat e lakmuara të naftës dhe gazit.
Kaspiku gjithashtu ndihmon në rregullimin e klimës së këtij rajoni të thatë, duke siguruar reshje dhe lagështi në Azinë Qendrore.
Por, tani është në telashe, shkruan CNN.
Dëmtimi, ndotja dhe, gjithnjë e më shumë kriza klimatike e shkaktuar nga njeriu po nxisin rënien e nivelit të ujit të tij – me disa ekspertë që kanë frikë se Deti Kaspik po shtyhet në pikën pa kthim.
Ndërsa ndryshimi i klimës po rrit nivelet globale të deteve, është një histori tjetër për detet dhe liqenet pa dalje në det si Kaspiku.
Ky ekuilibër po ndryshon ndërsa bota ngrohet, duke bërë që shumë liqene të tkurren.
Deti Aral midis Kazakistanit dhe Uzbekistanit, dikur ishte një nga liqenet më të mëdhenj në botë, por tashmë është zhdukur, i shkatërruar nga një kombinim i aktiviteteve njerëzore dhe kriza e përshkallëzuar klimatike.
Siç raportohet, gjatë viteve, uji i Detit Kaspik është luhatur midis niveleve të larta dhe të ulëta.
Megjithatë, në dekadat e fundit, rënia është përshpejtuar.
Aktivitetet njerëzore luajnë një rol të rëndësishëm, pasi vendet ndërtojnë rezervuarë dhe diga.
Kaspiku ushqehet nga 130 lumenj, megjithëse rreth 80% e ujit vjen nga vetëm një: Vollga, lumi më i gjatë i Evropës, i cili përshkon Rusinë qendrore dhe jugore.
Por, ndryshimi i klimës po luan një rol gjithnjë e më të rëndësishëm, duke rritur shkallën e avullimit dhe duke nxitur reshje më të çrregullta.
Nivelet e Detit Kaspik kanë rënë që nga mesi i viteve 1990, por janë përshpejtuar që nga viti 2005, sipas Matthias Prange, modelues i sistemeve të Tokës në Universitetin e Bremenit në Gjermani.
“Ndërsa bota ngrohet më tej, nivelet e deteve janë vendosur në rënie drastike”, tha Prange.
Hulumtimi i tij parashikon rënie prej 8 deri në 18 metra deri në fund të shekullit, në varësi të shpejtësisë së uljes së ndotjes nga karburantet fosile në botë./Telegrafi/