Pas vite të tëra bllokade dhe pas rrëzimit të marrëveshjes kornizë në vitin 2021, Zvicra dhe Bashkimi Evropian kanë arritur një marrëveshje të re gjithëpërfshirëse. Përfundimi i suksesshëm i negociatave u njoftua më 20 dhjetor 2024, ndërsa më 13 qershor 2025 u publikua zyrtarisht teksti i traktatit, me një gjatësi prej 1,889 faqesh, shkruan 20minuten, transmeton Spektri.
Marrëveshja përqendrohet në zhvillimin e mëtejshëm të marrëveshjeve dypalëshe ekzistuese, si dhe në shtimin e kapitujve të rinj për energjinë elektrike, ushqimin dhe shëndetësinë. Elementi më i diskutueshëm është miratimi dinamik i legjislacionit të BE-së, që do të kërkojë nga Zvicra pranimin automatik të rregulloreve të reja brenda fushëveprimit të marrëveshjes, me një mekanizëm arbitrazhi në rast mosmarrëveshjeje.
Në rast të mospajtimit, një “Komitet i Përzier” me përfaqësim të barabartë do të përpiqet fillimisht të zgjidhë çështjet përmes dialogut politik. Nëse kjo dështon, çështja mund të kalojë në një Tribunal Arbitrazhi me pesë anëtarë, ku për çështjet që përfshijnë të drejtën e BE-së, Gjykata Evropiane e Drejtësisë do të ketë fjalën përfundimtare për interpretimin juridik. Nëse Zvicra refuzon zbatimin e vendimit, BE-ja mund të vendosë masa kompensuese, transmeton albinfo.ch.
Një tjetër pikë e debatueshme është zbatimi i Direktivës për të Drejtat e Qytetarëve, e cila zgjeron lirinë e lëvizjes dhe të drejtën e qëndrimit për qytetarët e BE-së. Marrëveshja përfshin përjashtime për Zvicrën, duke kufizuar këtë e drejtë vetëm për qytetarët që janë realisht të punësuar. Megjithatë, kritikët paralajmërojnë se përkufizimi i punësimit është shumë i gjerë dhe mund të ndikojë negativisht në sistemin e sigurimeve shoqërore.
Për të mbrojtur standardet zvicerane të punës dhe pagave, janë përfshirë 14 masa shoqëruese, të cilat janë negociuar mes sindikatave dhe punëdhënësve. Po ashtu, është arritur një klauzolë mbrojtëse për imigracionin, që mund të aktivizohet në rast të ndikimeve serioze ekonomike ose sociale.
Publikimi i marrëveshjes ka hapur periudhën e konsultimeve publike, e cila do të zgjasë tre muaj. Gjatë kësaj kohe, partitë politike, kantonet, shoqatat dhe qytetarët mund të japin komentet e tyre. Pas kësaj faze, teksti i marrëveshjes do t’i dorëzohet Parlamentit për shqyrtim dhe, në fund, vendimi do të merret nga qytetarët përmes një referendumi popullor.