E shijshme, e lehtë për syrin dhe e mbushur me veti medicinale, shega konsiderohet si një dhuratë e vërtetë e natyrës që është nderuar dhe mitizuar nga fetë dhe kulturat anembanë globit gjatë historisë.
Grekët e lashtë e lidhën atë me botën e krimit, ndërkaq, besimet hebraike mbanin se përmbante 613 fara që përfaqësonin numrin e urdhërimeve në Tora.
Mendohet se e ka origjinën në rajonin që përfshin Iranin deri në veri të Indisë, shkurret e shegës u përhapën me shpejtësi në perëndim në Mesdhe dhe në lindje të Kinës.
Shegët në kuzhinë
Shega mbetet një element kryesor shumë i pëlqyer i shumë kuzhinave të Lindjes së Mesme dhe vlerësohet shumë në Turqi, Armeni dhe Iran.
Sidoqoftë, do ta keni të vështirë të gjeni një vend që lavdëron shegën më shumë se Azerbajxhani, shkruan CNN, transmeton Klankosova.tv.
“Mbreti i frutave”, siç njihet atje, luan një rol të madh si në kuzhinë ashtu edhe në kulturë.
Feride Buyuran, autore e librit të gatimit “Shegët dhe shafrani: Një udhëtim kulinar në Azerbajxhan”, zbulon disa më të veçantat e shegës.
“Ekziston një shurup i ëmbël si melasë, i përgatitur nga kokrrat e shegës, e domosdoshme për gatimet e peshku të pjekur në skarë ose të skuqur” , ka thënë ajo.
Lëvozhga dhe farat e shegës përdoren gjithashtu në produkte medicinale dhe kozmetike, derisa një gotë me lëng të freskët shege ka përfitime të mëdha shëndetësore.
“Një shembull i një pjate që përmban shegë me bollëk është “narnumru”, në të cilën vezët skuqen sipër një shtrese të hollë me shegë të skuqura me qepë”, është shprehur Buyuran.
“Nargovurma” është një tjetër që duhet ta provoni, thotë Buyuran: “Copat e pulës ose të mishit zihen me qepë dhe gështenja dhe një sasi e farave të shegës shtohet në fund të gatimit. Pjata shërbehet me bukë ose pilaf me oriz”.
Shega është shumë më tepër se një produkt i thjeshtë ushqimor në Azerbajxhan, ku gjatë mijëra viteve të kultivimit, ky frut ka evoluar në një ikonë kulturore që ka frymëzuar prej kohësh, artistë vendas, shkrimtarë dhe në ditët e sotme edhe dizajnerë.
“Shegët zënë një vend të spikatur në kulturën dhe traditën e Azerbajxhanit. Ato janë fruta kombëtare që simbolizojnë bollëkun dhe bekimin. Shegët shfaqen kudo, në përrallat dhe poezitë popullore, në art dhe dizajne të ndryshme”, ka thënë Buyuran.
Festivali i Shegës
Derisa shegët rriten në të gjithë Azerbajxhanin, ka një vend ku ato konsiderohen më të shijshme se kudo tjetër dhe është qyteti Goychay.
Dhe pikërisht këtu zhvillohet Festivali vjetor i Shegës, i cili mbahej çdo vejt, megjithëse për herë të parë në katër vjet u mbajt nëntorin e kaluar për shkak të krizës së koronavirusit.
Festivali filloi në vitin 2006 dhe shpejt u shndërrua në festën më të dashur rurale në Azerbajxhan, shkruan CNN, transmeton Klankosova.tv.
Gjatë ngjarjes dy-ditore, që përkon me vjeljen e shegës në fund të tetorit ose në fillim të nëntorit, mijëra njerëz vërshojnë në rrugët qendrore të qytetit normalisht të qetë, që është i mbushur me tezga që shesin shegë dhe lëng shege.
Diversiteti klimatik i vendit e lejon atë të rritet mbi 60 varietete të ndryshme, të ndryshme në formë, madhësi dhe ngjyrë, nga e bardha në të kuqe.
Festivalin e Shegës Goychay, mund t’i gjeni të ekspozuara të gjitha produktet e shegës, duke filluar nga lëngjet dhe reçelrat te salcat, ëmbëlsirat, verërat dhe madje edhe lëvozhga e thatë e shitur si produkt medicinal.
Industria e shegës
Sipas Shoqatës së Prodhuesve dhe Eksportuesve të Shegës së Azerbajxhanit, 187 mijë tonë shegë u prodhuan në Azerbajxhan në vitin 2022, me 15 për qind të eksportuar jashtë vendit.
Pjesa më e madhe ishte për Rusinë dhe Ukrainën, por negociatat janë duke u zhvilluar për të sjellë “mbretin e frutave” të Azerbajxhanit në tregje të reja në Evropë dhe Kinë.
Potenciali i saj eksportues konsiderohet të jetë shumë i lartë falë kushteve të favorshme klimatike dhe tokësore të vendit, të cilat e kanë pozicionuar atë si një lojtar kyç në tregun global të shegës.