Punëtorëve në Serbi duhet t’u sigurohet një mënyrë më fleksibël për të përdorur pushimin vjetor, sipas një prej rekomandimeve të “Librit Gri 15” i NALED-it. Kjo mund të arrihet duke hequr detyrimin për të përdorur pjesën e parë të pushimit për të paktën dy javë pa ndërprerje.
Ligji aktual i Punës i lejon punëtorët të përdorin pushimin vjetor një herë ose në disa pjesë, me faktin se pjesa e parë duhet të zgjasë vazhdimisht 10 ditë pune dhe të “shpenzohet” në të njëjtin vit kalendarik për të cilin është fituar e drejta e pushimit, ndërsa pjesa tjetër mund të transferohet dhe përdoret deri më 30.06 vitin tjeter.
Si përdoren pushimet dhe si duhet të përdoren ato?
“Praktika e mëparshme ka treguar se një numër i madh i punonjësve nuk e shfrytëzojnë pjesën e parë të pushimeve vjetore që zgjasin dy javë, por në varësi të nevojave të tyre dhe nevojave të punës është më e shkurtër se 10 ditët e detyrueshme, zakonisht pesë ditë, por edhe më pak.
Punonjësit shpesh duan një orar të ndryshëm pushimesh dhe për shkak të kuadrit ligjor ekzistues, punëdhënësit nuk janë në gjendje t’i akomodojnë ato. Kjo është diçka për të cilën inspektimi i qorton punëdhënësit gjatë mbikëqyrjes inspektuese”, thotë shefi i Njësisë për Marrëdhënie me Publikun në NALED, Ivan Radak.
Sipas fjalëve të tij, qëllimi i ligjvënësit me futjen e kësaj dispozite ka qenë që punëtorit t’i mundësohet pushim më i gjatë në vazhdimësi, por pikërisht për shkak të nevojave të ndryshme të punëtorëve dhe llojeve të ndryshme të punës, atyre duhet t’u sigurohet një zgjedhje më e madhe.
“Rekomandimi ynë është që pjesa e parë e pushimeve të shfrytëzohet për dy javë, por nuk ka pse të jetë e vazhdueshme. Në të njëjtën kohë, ekziston një kufizim i pajustifikuar me përcaktimin e afatit deri në të cilin duhet të përdoret pjesa e parë, që është fundi i vitit kalendarik. Gjegjësisht, i gjithë pushimi për vitin paraprak mund të shfrytëzohet deri më 30 qershor të vitit vijues. Ai afat shpeshherë tejkalohet jozyrtarisht”, shton Radak.
Rekomandime të tjera të NALED
“Libri Gri 15”, përveç kësaj, sjell një sërë rekomandimesh të përmirësuara dhe të reja për përmirësimin e pozitës së punëtorëve. Në mesin e 15 rekomandimeve që u veçuan si prioritare ishin sugjerimet që dokumentacioni nga punësimi dhe marrëdhëniet juridike të digjitalizohet në mënyrë që përveç vendimit për pushimin vjetor dhe fletëpagesës, punonjësit në të ardhmen të marrin edhe vendim për pushimin e lehonisë me pagesë ose pa pagesë, në formë elektronike, pushim pa pagesë, rregullore për sistematizimin dhe dokumente të tjera.
Gjithashtu, ndër rekomandimet prioritare është iniciativa e kahershme që, pas zbatimit të suksesshëm të procedurës elektronike të regjistrimit të punëtorëve sezonalë në bujqësi, të shtrihet edhe në sektorë të tjerë ku ka nivel të lartë të punës së paligjshme në punë të përkohshme, të rastësishme dhe të rastësishme, punët sezonale, si ndërtimi, turizmi dhe mikpritja, punët për ndihmë shtëpiake.
Ndër iniciativat për përmirësimin e pozitës dhe standardeve të punëtorëve, si dhe lehtësimin e tyre administrativ, është një rekomandim për uljen e barrës fiskale për pagat më të ulëta, të cilat në Serbi tatohen shumë në krahasim me vendet e tjera, dhe se barra tatimore kontribuon në niveli më i lartë i punës së paligjshme.
Gjithashtu u propozua heqja e detyrimit për të vërtetuar kostot e transportit, një procedurë që rëndonte njësoj si punëtorët ashtu edhe punëdhënësit, dhe zbatimi i rekomandimit për futjen e sistemit eSëmundje do të kontribuonte në uljen e nevojës së punëtorëve për të mbledhur dhe sjellë dokumentacion. Në departamentin e punës, Gray Book 15 rekomandon gjithashtu rregullimin e punës jashtë ambienteve të punëdhënësit, rregullimin e instituteve të punës provuese, etj.